Podziemne galerie rzymskie w Lizbonie: praktyczny przewodnik

Pod ruchliwymi ulicami Lizbony kryje się jeden z najlepiej zachowanych rzymskich kompleksów archeologicznych w Europie – jednak większość turystów zupełnie go przeocza lub jest nieprzygotowana. Galerias Romanas są otwarte tylko dwa dni w roku, co powoduje legendarnie długie kolejki wąskimi uliczkami Alfamy. W zeszłym sezonie ponad 3000 osób nie dostało się ze względu na limity, a wielu turystów zrezygnowało po godzinach czekania. Nawet ci, którzy wejdą, często błąkają się po słabo oświetlonych tunelach, nie rozumiejąc znaczenia otaczającego ich inżynieryjnego cudu z I wieku. Wyzwaniem jest nie tylko dostęp do tych podziemnych kapsuł czasu, ale też zrozumienie ich znaczenia bez eksperckiego przewodnika. Wraz ze wzrostem popularności Lizbony (o 17% więcej turystów w 2023 r.) takie zabytki wymagają lepszego planowania niż kiedykolwiek.

---

Kiedy odwiedzić, by uniknąć kolejek?

Kluczem do spokojnego zwiedzania jest znajomość nietypowego harmonogramu galerii. W przeciwieństwie do innych atrakcji, te podziemne ruiny są dostępne tylko podczas wrześniowych Dni Dziedzictwa lub okazjonalnych otwarć ogłaszanych przez Museu de Lisboa. Choć przyjście godzinę przed otwarciem wydaje się rozsądne, miejscowi wiedzą, że kolejka ustawia się o świcie. Lepsza strategia? Wybierz ostatnie dwie godziny przed zamknięciem w niedzielę, gdy wycieczki grupowe już się kończą. Po południu światło jest lepsze – promienie przez kraty uliczne wydobywają detale rzymskiej cegły. Dla tych, którzy nie trafią na otwarcie, pozostaje szklana podłoga w centrum handlowym przy Rua da Prata 77, gdzie widać fragment starożytnej konstrukcji.

Sekrety tuneli – co umyka turystom?

Wejście do galerii to jak odkrycie zapomnianego miasta pod miastem, ale bez kontekstu to tylko słabo oświetlony labirynt. Dwumetrowe korytarze to dawna sieć serwisowa forum – transportowały towary i odprowadzały wodę. Szukaj różnic w cegłach: czerwonawe to oryginał rzymski, jaśniejsze – naprawy z VIII wieku. Mało kto zauważa symbole kamieniarskie na sklepieniu, a wskazują one, które ekipy budowały dany odcinek. Największy cuch inżynierii jest pod nogami: system podwieszanej podłogi chroniącej przed powodziami, później zastosowany w paryskich katakumbach. Latarka pomoże dostrzec więcej niż słabe oświetlenie.

Alternatywy, gdy brak biletów

Dla tych, którzy nie zdążą na otwarcie, Lizbona oferuje inne rzymskie skarby bez kolejek. Núcleo Arqueológico przy Rua dos Correeiros to darmowe podziemne łaźnie i zakłady rybne pod bankiem. W zamku S. Jorge zachował się jedyny widoczny fragment rzymskich murów z opisami. Mało znane Museu Teatro Romano oferuje widok na ruiny teatru z dachu – większość fotografuje je tylko z ulicy. Te miejsca opowiadają tę samą historię bez tłumów, z angielskimi materiałami lub audioguide’ami.

Wycieczki z ekspertami – klucz do tajemnic

Gdy już uda się wejść do galerii, wycieczka z archeologiem to podróż w czasie. Przewodnicy używają UV do odczytania napisów i pokazują, jak Rzymianie projektowali akustykę korytarzy. Mają rekonstrukcje, jak podziemia łączyły się z forum na powierzchni. Najlepsi organizatorzy oferują wejście przed oficjalnym otwarciem – można w spokoju badać systemy hydrauliczne. Samodzielne zwiedzanie jest możliwe, ale tylko ekspert ożywia te mury, czyniąc z nich żywą historię Lizbony.